Zatrudnianie cudzoziemców: zmiany w II połowie 2024 r.

Zgodnie z planami rządku, nowe przepisy mają być przyjęte w drugim kwartale 2024 r. i mają zacząć obowiązywać po upływie 3 miesięcy od publikacji w Dzienniku Ustaw. Ustawa ma na celu m.in. wdrożenie dyrektywy UE 2021/1883 z 20 października 2021 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji.

Nowelizacja ma zmienić sposób składania wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały oraz zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE. Składanie wniosków będzie możliwe za pośrednictwem usługi online nazywanej Modułem Obsługi Spraw („MOS”).

To akurat długo oczekiwana zmiana, która – jeśli zostanie poprawnie wdrożona od strony informatycznej – ma szansę usprawnić postępowania pobytowe cudzoziemców, w tym również poprzez eliminację błędów we wnioskach czy konieczność uzupełniania braków. Z uzasadnienia projektu ustawy wynika, że system ma być otwarty i intuicyjny, tak żeby wypełnienie wniosku było maksymalnie uproszczone.

W związku z tym ma zniknąć obowiązek składania wniosku na urzędowym formularzu. Będzie on zastąpiony wnioskiem elektronicznym opatrzonym zaawansowanym podpisem elektronicznym. Cudzoziemiec złoży dokumenty potwierdzające dane we wniosku i odciski linii papilarnych podczas wizyty w urzędzie. Utrzymanie osobistej wizyty w urzędzie wojewódzkim jest konieczne ze względów bezpieczeństwa migracyjnego, dlatego nie da się przeprowadzić postępowania w całości on-line, z pominięciem tego etapu.

Z systemu MOS będą też korzystać podmioty powierzające pracę, ponieważ w systemie składane będą również załączniki do wniosków, w tym te wypełniane przez podmioty powierzające pracę (informacje o powierzanej pracy, oświadczenie ws. karalności).

Zniknąć ma „pobyt na podstawie stempla”. Projektowane zmiany zakładają, że potwierdzeniem złożenia wniosku pobytowego nie będzie już stempel w dokumencie podróży, a zaświadczenie potwierdzające złożony wniosek. Dla pracodawców oznacza to, że wypełniając obowiązek weryfikacji legalności pobytu cudzoziemca, będą wymagać od niego przedstawienia właśnie tego zaświadczenia, zamiast jak dotychczas paszportu ze stemplem.

Art. 2 dyrektywy 2021/1883/UE zobowiązuje państwa członkowskie Unii Europejskiej do przyjęcia rozwiązań prawnych regulujących kwestie wjazdu, praw oraz udzielania zezwoleń pobytowych do celów zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji – Niebieskiej Karty UE, a także warunki wjazdu i pobytu oraz prawa członków ich rodzin. 

Dyrektywa daje też wytyczne w zakresie możliwości skorzystania przez posiadacza Niebieskiej Karty UE z mobilności krótkoterminowej (pobyt do 3 miesięcy w innym państwie członkowskim w okresie półrocza w celu wykonywania pracy) oraz mobilności długoterminowej w innym państwie członkowskim niż państwo członkowskie, które jako pierwsze przyznało Niebieską Kartę UE, oraz kwestie pobytu w innym państwie członkowskim członków rodziny posiadaczy Niebieskiej Karty UE korzystających z mobilności.

W rozumieniu projektowanych przepisów zatrudnienie w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji oznacza pracę, dla której potrzebne są kwalifikacje uzyskane:

- w wyniku ukończenia studiów wyższych albo

- w wyniku doświadczenia zawodowego.

W przypadku zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w takim zawodzie zmieni się załącznik do wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy.

Przypomnijmy, że o Niebieską Kartę mogą ubiegać się cudzoziemcy spoza UE, którzy są wysoko wykwalifikowanymi pracownikami. Niebieska Karta daje im możliwość pracy i pobytu na terenie Unii Europejskiej.

Posiadacze Niebieskiej Karty UE będą mieli mobilność krótkoterminową i mobilność długoterminową. Są tu uprawnienia dla do przeniesienia się na preferencyjnych zasadach do drugiego państwa członkowskiego UE. Dodatkowo pobyt posiadacza Niebieskiej Karty UE w innym państwie członkowskim UE w ramach ww. mobilności będzie zaliczany do pobytu uprawniającego do uzyskania statusu rezydenta długoterminowego UE. Co więcej, posiadacze Niebieskiej Karty UE będą mieli prawo do prowadzenia działalności gospodarczej na takich samych zasadach jak obywatele polscy.

Posiadacze Niebieskiej Karty UE będą jednak mieli również nowy obowiązek powiadomienia: o rozpoczęciu okresu pozostawania bez zatrudnienia, o zmianie podmiotu powierzającego wykonywanie pracy, o zaprzestaniu spełniania wymogów udzielenia Niebieskiej Karty UE, o rozpoczęciu korzystania z mobilności długoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE.

W przypadku osób ubiegających się o zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE wprowadzone mają być specjalne rozwiązania pozwalające na udzielanie tego zezwolenia na preferencyjnych zasadach posiadaczom Niebieskiej Karty UE.

Źródło:

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw z 7 lutego 2024 r., https://legislacja.gov.pl/projekt/12381805